Wateragenda en waterpraatkaart helpen waterschap bij nieuwe manier van werken
Hoe kun je als waterschap bijdragen aan grote maatschappelijke opgaven, zoals klimaatadaptatie en de energietransitie? En hoe doe je dat met de Omgevingswet die in 2022 ingaat? Om die vraag te beantwoorden ontwikkelde het waterschap Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden (HDSR) een wateragenda en een waterpraatkaart. De agenda en de praatkaart helpen het waterschap om met gemeenten en provincies mee te denken over het onderwerp water in de omgevingsvisies in haar gebied.
Wat verandert er met de Omgevingswet?
Nu kent Nederland 26 wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving. Dat verandert vanaf 2022: dan komt er één Omgevingswet. Met deze wet komen beleid en plannen over de fysieke leefomgeving allemaal samen in gemeentelijke omgevingsvisies en -plannen. Dus ook de plannen en het beleid over water. Dat betekent dat de waterschappen op een andere manier moeten werken en dat ze ook anders moeten samenwerken met provincies, gemeenten en andere betrokken partijen.
Hoe ziet de nieuwe manier van werken eruit?
Maar hoe ziet die nieuwe manier van werken eruit? Om dat beter te begrijpen heeft HDSR samen met het waterschap Vallei en Veluwe aan de Erasmus Universiteit gevraagd om een aantal pilotprojecten op dit gebied te evalueren. Dit leverde de handreiking ‘Samenwerken aan integrale omgevingsvisies met water’ op. De inzichten uit deze handreiking zijn gebruikt om een ‘Wateragenda’ op te stellen.
Wateragenda
De Wateragenda laat zien hoe het waterschap kan bijdragen aan brede maatschappelijke opgaven zoals klimaatadaptatie en de energietransitie. Met de agenda kan HDSR beter meedenken met de gemeenten en provincies over het onderwerp water in de omgevingsvisies. Eén van de inzichten uit de handreiking was dat het waterschap verder moet kijken dan alleen de wateropgaven. In de wateragenda staan daarom veel integrale oplossingen. Dat zijn oplossingen die meerdere problemen aanpakken of die bijdragen aan meerdere doelen. Een voorbeeld van zo’n integrale oplossing is het gebiedsperspectief vernieuwend veenweidegebied. Door veenoxidatie daalt de bodem en vindt er CO2 uitstoot plaats in veenweidegebieden. Deze veenoxidatie kan worden tegengegaan door de bodem natter te maken. In het gebiedsperspectief staan ideeën die goed samengaan met een natte bodem, zoals natte landbouw teelten, drijvende woningen en zonnecellen. Op deze manier kan HDSR makkelijker wateronderwerpen inbrengen in de omgevingsvisies- en plannen.
Hoe is de wateragenda opgesteld?
De wateragenda is opgesteld met inbreng van de programma-, omgevings- en gebiedsmanagers van HDSR. De eerste versie van de wateragenda is in verschillende ateliersessies besproken met de provincie Utrecht, de gemeenten en met partijen zoals Rijkswaterstaat, Vitens, GGD en de Veiligheidsregio Utrecht. Ten slotte heeft het dagelijks bestuur zowel de wateragenda als de waterpraatkaart vastgesteld.
Waterpraatkaart
De wateragenda is verder uitgewerkt in de Waterpraatkaart (jpg, 8.1 MB). Deze kaart maakt het onderwerp water nog concreter. De kaart laat de kansen en beperkingen voor water en klimaat zien, zonder al helemaal vast te stellen wat er precies moet gebeuren. De wateragenda en praatkaart helpen HDSR om samen met de andere partijen aan de omgevingsvisie bij te dragen.
Zijn de agenda en kaart al gebruikt?
HDSR heeft de wateragenda en waterpraatkaart al verschillende keren gebruikt: bij de inbreng in de provinciale omgevingsvisie, gemeentelijke omgevingsvisies en ook bij regionale processen, zoals het Ruimtelijke Economisch Programma (REP) van het samenwerkingsverband U16.
Ook heeft HDSR meegeschreven met de omgevingsvisie van de provincie Utrecht. Daarnaast is er een samenwerking opgezet van vier Utrechtse waterschappen, drie Utrechtse drinkwaterbedrijven en RWS Midden-Nederland om met elkaar af te stemmen hoe het onderwerp water in de provinciale omgevingsvisie aan bod kan komen.
Leerpunten
Het blijkt lastig om wateropgaven en -oplossingen in hectares uit te drukken, terwijl dat in de ruimtelijke ordening eigenlijk wel wordt gevraagd. Het helpt het gesprek om de opgaven en oplossingen toch op de kaart aan te geven.
Contactpersoon
Beke Romp
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Beke.romp@hdsr.nl