"Reactieve oplossingen vinden we niet meer acceptabel"

Gepubliceerd 16 november 2018

Interview met Mozafar Said over klimaatbestendige bruggen in Rotterdam.

Door hoge temperaturen kunnen bruggen vast komen te zitten. De bereikbaarheid en veiligheid komen daarmee in het geding. De Gemeente Rotterdam onderzoekt hoe bruggen in de stad klimaatbestendig kunnen worden gemaakt. Asset manager Mozafar Said vertelt over de Rotterdamse aanpak.

Wat is het effect van klimaatverandering op bruggen?

“Klimaatverandering kan de functionaliteit van een brug verstoren. De eisen waar een brug aan moet voldoen komen dan in het geding, zoals functionaliteit, beschikbaarheid en gebruiksveiligheid. Er zijn twee bekende brugstoringen die frequent voorkomen: het vastzitten van de brug en gladheid. Aanhoudende hoge temperaturen veroorzaken het uitzetten van de stalen dekken van een brug. Hierdoor kan een beweegbare brug vast komen te zitten. De vastzittende bruggen zorgen voor overlast voor wegverkeer en scheepvaart. Door klimaatverandering zal dit type brugstoring in de toekomst vaker voorkomen. Daarnaast kunnen lage temperaturen ook voor verstoringen zorgen door gladheid op het brugdek. Hoewel dagen met gladde omstandigheden minder vaak zullen voorkomen, kan de gladheidsbestrijding wel efficiënter. Mogelijk kunnen we beide type storingen tegengaan met eenzelfde systeem.”

“Een toename in storingen in de zomer betekent dat de gemeente meer kosten moet maken, bijvoorbeeld door omleidingen te realiseren, de brug te koelen en extra personeel in te zetten. Daarnaast ondervindt de gebruiker hinder en neemt de bereikbaarheid af.”

Waarom is het van belang om bruggen klimaatbestendig te maken?

“Het klimaatbestendig maken van bruggen is van belang om de functionaliteit, bereikbaarheid, beschikbaarheid en gebruiksveiligheid van de brug te garanderen. Het klimaat verandert snel, en we merken een toename van effecten: hittegolven en langere zomerperioden. De traditionele aanpak van brugverstoringen, waarin beheerders voor reactieve oplossingen kiezen, vindt de gemeente en de gebruiker niet meer acceptabel.”

Hoe pakken jullie dit nu in de gemeente Rotterdam aan?

“Traditioneel worden de hitte-gevoelige bruggen zo veel mogelijk preventief gekoeld met water. Dit gebeurt door een kwalitatieve beoordeling op basis van de weersvoorspellingen. Toch gebeurt het ook dat er pas gekoeld wordt wanneer er een storingsmelding binnenkomt. In het geval van gladheidbestrijding wordt bijna altijd preventief gehandeld door strooiing van de brugdelen die het meest gevoelig zijn voor bevriezing.”

Wat zijn mogelijke oplossingen om een storing bij hoge temperaturen tegen te gaan?

“In de huidige situatie zijn er verschillende oplossingen om de verstoring van bruggen tegen te gaan. Ten eerste kunnen we de brug koelen met water. Een tweede richting is om het klem zitten van de brug tegen te gaan door het brugdek te verkorten of het verbreden van de voeg tussen land en het brugdek. Maar deze oplossingen zijn constructief- en normtechnisch zeer beperkt. Ook kan de gehele brug of de landhoofden vernieuwd worden met een nieuwe robuuste constructie om meer ruimte te creëren tussen land en brugdek. Dit is een dure oplossing die uitgebreide planning vergt. Tot slot kan ook de kleur van het brugdek worden aangepast met een kleur die minder warmte absorbeert. Om te onderzoek wat een duurzame oplossing is om bruggen klimaatbestendig te maken zijn we een onderzoekstraject gestart.”

“Met het onderzoekstraject streven wij ernaar om de functionaliteit en beschikbaarheid van de bruggen te borgen, óók onder extreme hoge temperaturen. Het onderzoek hebben wij in twee fasen georganiseerd. In de eerste fase wilden we inzicht krijgen in de effecten van temperatuur op de functionaliteit van de brug. We hebben 52 temperatuursensoren geplaatst op het brugdek en de landhoofden van de Binnenhavenbrug. Deze sensoren zijn via een online dataomgeving gekoppeld aan weerstations en aan een model dat de uitzetting van de brug simuleert. Via de sensoren kunnen we continu zien hoe de brug zich gedraagt. Bovendien krijgen we een melding wanneer de temperatuur de dreigingswaarde nadert, zodat we vroegtijdig, proactief kunnen koelen. Het onderzoeken voeren we uit.”

Plaatsen van sensoren op de binnenhavenbrug in Rotterdam

Afbeelding: gemeente Rotterdam plaatst sensoren op de binnenhavenbrug.

“Momenteel bevinden we ons in de tweede fase, waarin we onderzoeken welke duurzame oplossingen er zijn en welke oplossingen geschikt zijn om toe te passen. Uit een eerste inventarisatie hebben we drie mogelijke oplossingen geïdentificeerd: we kunnen een systeem van warmtewisselaars toepassen in het dek, we kunnen de slijtlaagkleur aanpassen en we kunnen een sproeisysteem installeren dat in combinatie met de sensoren automatisch kan aanslaan wanneer dit nodig is.”

“Wanneer we alle mogelijke oplossingen in beeld hebben, willen we met een multi criteria analyse de alternatieven afwegen. We zoeken naar een goede balans tussen kosten, prestaties en risico. Daarnaast beoordelen we in hoeverre de oplossing bijdraagt aan de kernwaarden van Rotterdam, dit zijn bijvoorbeeld veiligheid, bereikbaarheid en weerbaarheid. De meest duurzame oplossing willen we vervolgens toepassen in een pilotproject.”

Wat kunnen andere gemeenten van jullie aanpak leren?

“Graag delen wij onze kennis en ervaring. Niet alleen met de gemeenten maar met alle brugbeheerders die met dit probleem te maken hebben. Sterker nog: wij zijn al begonnen met het delen van kennis. Zo hebben wij in oktober via netwerk regio-ingenieurs een bijeenkomst georganiseerd en op 20 november hebben wij de 2e via netwerk AMROR”.

Welke kennis ontbreekt nog om bruggen klimaatbestendig te maken?

“Wat nu vooral ontbreekt is kennis over het toepassen van moderne technologieën en de mogelijkheden die het kan bieden voor integrale en geautomatiseerde ontwerpprocessen. Denk bijvoorbeeld aan digitalisering en het gebruik van de meest recente data door alle betrokken disciplines”.

Kijken jullie ook naar de klimaatbestendigheid van andere kunstwerken en weginfrastructuur?

“De vervolgstap zou zijn dat we onderzoeken of we de resultaten van dit onderzoek ook kunnen toepassen op andere assets die gevoelig zijn voor klimaatverandering, zoals sluizen.”

Mozafar Said
Mozafar Said Mozafar Said is Assetmanager Civiele Kunstwerken bij de cluster Stadsbeheer Gemeente Rotterdam. Vanuit deze functie is Mozafar samen met andere collega’s van Stadsbeheer verantwoordelijk voor beheer, onderhoud en de instandhouding van alle assets in de stad. Dit doen zij volgens Rotterdamse Integraal Assetmanagement methodiek (ook Slim Beheer genoemd). In dit kader vertalen zij de ambities en doelstellingen van de stad naar maatregelen. Gebaseerd op de kernwaarden (o.a. weerbaarheid) en een goede balans tussen kosten, prestatie en risico’s. “Door nu slim te investeren in de juiste maatregelen, besparen we in de toekomst”. In het project klimaatbestendige bruggen werkt de gemeente samen met sensorspecialist MOCS BV en adviesingenieursbureau Antea Group.

Mozafar Said

Interview met Mozafar Said over klimaatbestendige bruggen in Rotterdam.