Voorzitter van de Unie van Waterschappen (UVW) Hans Oosters: "We moeten de veranderingen in het klimaat een stap voor blijven."

Gepubliceerd 23 maart 2016

Dat we voor een enorme opgave staan, die we alleen gezamenlijk het hoofd kunnen bieden, leidt geen twijfel volgens dijkgraaf en voorzitter van de Unie van Waterschappen Hans Oosters: "Als je kijkt naar waterveiligheid, dan liggen we goed op streek. Maar kijk je naar bijvoorbeeld de gevolgen van hevige regen, dan mogen we nog wel een tandje harder lopen. Ons watersysteem is niet berekend op buien van 100 mm in een paar uur, dus we weten dat het mis kan gaan in ons stedelijk gebied als daar zo'n bui valt. En ook op het gebied van wateroverlast uit regionale watersystemen na langdurige regenval ligt nog een belangrijke opgave."

Oosters is zeer te spreken over de gezamenlijke aanpak van de opgave binnen het deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. "De opgave is dermate groot, dat we echt niet kunnen zeggen 'we vallen allemaal terug op onze eigen verantwoordelijkheid en dan komt het wel goed'. Het succes moet worden geleverd door die samenwerking. Maar of er genoeg vaart in zit is de vraag. Er zal wel een tandje bij moeten. Het mooie van samenwerken is dat je allemaal probeert het goede te doen. De keerzijde die het zou kúnnen hebben en die we moeten voorkomen, is dat uiteindelijk niemand afrekenbaar is áls het mis gaat. We hebben met elkaar, als overheden, afspraken gemaakt. Ik vind het belangrijk dat we elkaar en onszelf de maat durven nemen. We moeten er af en toe een soort stresstest op loslaten. Realiseren we onze doelstellingen? We moeten voorkomen dat we blijven hangen in mooie uitspraken en goede bedoelingen en dat er te weinig meters worden gemaakt. Laten we dus periodiek de vorderingen van het programma beoordelen: waar kan het beter, waar moet het anders."

Kennis en innovatie

"De primaire verantwoordelijkheid voor het opvangen van piekregenbuien (ook wel clusterbuien of wolkbreuken genoemd) ligt bij de gemeenten. Het is essentieel dat de stedenbouwers en de mensen van het waterbeheer en de riolering, elkaar in een vroeg stadium opzoeken. Om een voorbeeld te noemen vanuit mijn ervaring als dijkgraaf van Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard: bij de plannen voor de Coolsingel in Rotterdam hadden de stedenbouwers in eerste instantie voor veel verharding gekozen. Dat is met het oog op klimaatadaptatie een slechte zaak. Het is bestuurlijk snel aangepast, maar het is dus nog niet vanzelfsprekend dat voldoende groen essentieel is. Als waterschap kunnen we op onderdelen een goede matchmaker zijn: heel veel trefzekere oplossingen ontstaan alleen maar dankzij voldoende kennis van het systeem en het vermogen innovatief in oplossingen te zijn. Wij zijn als waterschappen ver, ook via digitalisering, een gebied inzichtelijk te hebben. Als zo'n bui dan valt, wat is het effect daar dan van? Welke maatregelen zijn het meest effectief om overlast tegen te gaan. We delen onze kennis en ervaring."

Groen werkt

"We zijn er in Rotterdam inmiddels achter dat de grote waterpleinen en waterbergingen efficiënte maatregelen zijn, maar om aan onze opgave te voldoen gaan we in de toekomst alle bestaande groene ruimte, tot aan elke voor- en achtertuin aan toe, nodig hebben. Dat geldt voor veel stedelijk gebied. Die regenton, het afkoppelen van de dakgoot, een groen dak ... het voelt voor sommigen misschien als een druppel op een gloeiende plaat, maar we weten dat het werkt. We merken dat mensen aanspreekbaar zijn op dat thema. Ze leggen zelf snel het verband tussen wateroverlast en meer groen, zowel in de openbare ruimte als op hun eigen terrein. Er is dus veel te winnen bij dat blijven stimuleren. Ik heb zelf makkelijk praten, ik woon in landelijk gebied. Heb een hele grote tuin. Daar liggen wel tegels in, maar ik heb vooral ook heel veel groen. Ik begrijp ook wel dat je in steden vaak maar weinig ruimte hebt, die je dan multifunctioneel wil gebruiken. Maar je hebt tegenwoordig ook uitstekend bestratingsmateriaal dat waterdoorlatend is. Ideaal toch? Dat soort ontwikkelingen moet je delen. Een serie als 'Eigen huis en tuin' heeft daar een mooie rol in. Die laten bijvoorbeeld zien hoe je waterberging in je tuin kunt regelen."

Waterwedloop

Op 21 maart 2016 vindt de Waterschapsdag plaats. Op deze dag staat de wedloop tegen de veranderende omstandigheden centraal. Oosters: "De vraag die die dag centraal staat is wat overheden, en waterschappen in het bijzonder, moeten doen om de veranderende omstandigheden een stap voor te blijven. Ten eerste moet je continu innoveren. We proberen de problemen van morgen nog te vaak aan te pakken  met de oplossingen van gisteren. Maar je moet die problemen eigenlijk met oplossingen van overmorgen te lijf gaan. We hebben die innovatieve kracht, maar daar moeten we aan blijven werken en we moeten daar iedereen, ook het bedrijfsleven, in meenemen. Ten tweede is, zoals ik al zei, samenwerking essentieel. Maar dat betekent ook dat je dingen moet kunnen overlaten, aan bijvoorbeeld  bedrijven, corporaties en  bewoners. Ten derde moeten de oplossingen die we kiezen zo duurzaam mogelijk zijn. Want we kunnen namelijk óók een belangrijke bijdrage leveren aan het beperken van klimaatverandering door energiebesparing en overstap op duurzame energiebronnen (mitigatie). We zijn daar al goed mee bezig: denk bijvoorbeeld aan de energie die we halen uit afvalwaterzuiveringen. Maar we moeten daar grotere stappen in zetten. En ten slotte moeten we ruimte nemen voor het vinden van oplossingen. Bredere dijken, ruimte voor waterbergingen. Maar de winst zit erin om ook te geven. Denk bijvoorbeeld aan de Olympische roeibaan bij Zevenhuizen bij Rotterdam die gemaakt is dankzij de waterberging. Of recreatieve gebieden die we kunnen ontwikkelen dankzij adaptieve maatregelen. Op die manier creëer je ook maatschappelijk draagvlak. En juist omdat we het allemaal samen moeten doen, is ook dat van groot belang."


hans_oosters (1)