Versnelde uitvoering dankzij Bestuursakkoord Klimaatadaptatie

Gemeenten, waterschappen, provincies en Rijk tekenden op 20 november het Bestuursakkoord Klimaatadaptatie. In totaal komt  maximaal 600 miljoen euro beschikbaar om Nederland weerbaarder te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering. Daarvan heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat 20 miljoen euro beschikbaar gesteld, verdeeld over 2019 en 2020, om lokale en regionale overheden te helpen bij het ontwikkelen en opstarten van uitvoeringsagenda’s.

Het nieuwe Bestuursakkoord Klimaatadaptatie (pdf, 4.4 MB) is “echt een aan-de-slag-akkoord”, aldus minister Cora van Nieuwenhuizen van IenW. Zij ondertekende het akkoord op 20 november namens het Rijk, samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de Unie van Waterschappen (UvW) en het Interprovinciaal Overleg (IPO). Met de ondertekening geven deze partijen een impuls aan de aanpak van klimaatadaptatie en de uitvoering van de maatregelen zoals afgesproken in het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Daarvoor is vanaf 2021 maximaal 300 miljoen euro beschikbaar vanuit het Rijk, plus een even groot bedrag vanuit de decentrale overheden.

Stresstesten

Op basis van stresstesten brengen gemeenten, waterschappen en provincies uiterlijk in 2020 de opgaven voor ruimtelijke adaptatie in beeld, en bepalen zij de noodzakelijke maatregelen voor een klimaatbestendige en waterrobuuste inrichting. Dit resulteert in regionale uitvoeringsagenda´s. Vanaf 2019 stelt het Rijk al 20 miljoen euro beschikbaar voor procesondersteuning, kennisontwikkeling, kennisdeling en pilots.

“Begin januari 2019 zal voor de pilots een uitvraag voor voorstellen plaatsvinden via de werkregio’s”, verduidelijkt Menno Schreuders van IenW. “Ook zal dan worden gecommuniceerd over de – financiële – ondersteuning die lokale en regionale overheden de komende twee jaar kunnen krijgen bij het ontwikkelen van uitvoeringsagenda’s, via stresstesten en risicodialogen.” Naar verwachting kunnen de eerste klimaatadaptatieprojecten al in 2019 van start gaan.

Koplopers

Financiering voor klimaatadaptatie is niet nieuw. We kennen onder meer al Impactprojecten en het project Financiële Prikkels voor Klimaatadaptatie. Wat is nu het verschil met de financiering die voortvloeit uit het nieuwe Bestuursakkoord? “Het gaat zowel bij de pilots als bij de procesondersteuning om andersoortige stimulering”, antwoordt Schreuders. “In 2019 en 2020 is er ondersteuning voor een beperkt aantal projecten in regio’s die de adaptatieopgaven al in beeld hebben en al een uitgewerkt programma of maatregelenpakket klaar hebben dat op uitvoering ligt te wachten. Het gaat dus om versnelling van de uitvoering bij de koplopers.”

Deze pilots moeten praktijkkennis opleveren over het proces en de effectiviteit van maatregelen. “Die kennis kan dan worden opgeschaald en toegepast door de overige werkregio’s”, zegt Scheuders. Het gaat, anders dan bij de Impactprojecten, om grotere ruimtelijke adaptatieprojecten, waaraan het Rijk 50 procent zal bijdragen.”

Procesondersteuning

De procesondersteuning, zo voegt Scheuders eraan toe, moet gemeenten, waterschappen en provincies helpen bij het ontwikkelen van uitvoeringsagenda’s in hun regio. Schreuders: “Het uiteindelijke doel is om eind 2020 een landsdekkend beeld te hebben van de opgave waar we voor staan op het gebied van klimaatadaptatie, en van de maatregelen die we daarvoor moeten nemen.”

De procesondersteuning valt uiteen in twee onderdelen. Het eerste is de Opstartregeling. Die is bedoeld voor overheden die, individueel of in samenwerking, net van start zijn gegaan en een duwtje in de rug nodig hebben om de organisatie, aansturing en samenwerking rondom klimaatadaptatie vorm te geven en een stresstest uit te voeren.

Daarnaast komt er een Regionale Versnellingsregeling. Die is bedoeld om klimaatadaptatie te versnellen ‘vanuit lokaal en regionaal eigenaarschap’. “Dat moet in 2020 leiden tot regionale samenwerking op gebied van klimaatadaptatie”, legt Schreuders uit, “bijvoorbeeld in de vorm van regionale afspraken en uitvoeringsagenda’s en -programma’s.”

Alleen regionale samenwerkingsverbanden kunnen een ‘voucher regionale versnelling’ aanvragen in het kader van de Procesondersteuning Ruimtelijke adaptatie. Schreuders: “Details over de aanvraagprocedure en de invulling ervan worden begin 2019 gecommuniceerd via de werkregio’s.”