Klimaatbestendig aanbesteden: 7 tips voor gemeenten

Gepubliceerd 23 september 2019

Gemeenten zijn de grootste opdrachtgevers in de bouw. Daarom heeft Bouwend Nederland onderzocht of gemeenten in hun aanbestedingen voor bouwprojecten een duidelijke visie hebben op klimaatadaptatie. Dat blijkt niet altijd zo te zijn. Daarom komen Helen Visser van Bouwend Nederland en Marc Scheers van Blue Label met 7 tips voor gemeenten om hun aanbestedingen klimaatbestendig te maken.

SG_Stockfoto-klimaatadaptatie-101
Fotograaf: Thomas Klomp/Scherp Gesteld

Tip 1 Vertel bouwers op tijd over risico’s
Heb je als gemeente een stresstest gedaan en weet je wat de risico’s zijn? Weet je ook welke maatregelen nodig zijn om met deze risico’s om te gaan? Dan is het goed om dit ook meteen aan de bouwers en projectontwikkelaars te vertellen. Hoe eerder zij dit weten, hoe sneller ze creatieve oplossingen kunnen bedenken.

Tip 2 Vertaal ambitie naar concrete doelstellingen
Maak de risico’s die er voor een projectgebied zijn concreet en doe hetzelfde voor de oplossingen die je van het project verwacht. Is er bijvoorbeeld in een gebied een groot risico op wateroverlast? Maak dan duidelijk waarom dat zo is, op welke plekken precies en hoe het project deze overlast zou kunnen voorkomen.

Tip 3 Beloon bouwers voor innovatie en kwaliteit
Ga niet voor de laagste prijs, maar beloon innovatie en kwaliteit. In de bouwsector komen steeds sneller nieuwe ontwikkelingen. Ondernemers moeten daarom steeds sneller creatieve oplossingen bedenken. Ze moeten veel innoveren en dat kost geld.

Tip 4 Kies voor langdurige projecten
Trap niet in de valkuil om van elk nieuw bouwplan een proefproject of een pilot te maken, maar vertrouw op de deskundigheid van de onderneming die de opdracht gekregen heeft. Kom dus met een visie voor de lange termijn. Duurzaam aanbesteden is bijvoorbeeld ook nadenken over het onderhoud. Voeg bijvoorbeeld een meerjarige onderhoudsopgave toe, waarbij de onderneming het ontwerp, de uitvoering en ook het onderhoud daarna uitvoert. In 2018 gebeurde dat maar in 1,1% van de aanbestedingen, zie deze publicatie (pdf, 825 kB) van het Aanbestedingsinstituut uit 2019. Een meerjarige onderhoudsopgave geeft zekerheid voor de bouwonderneming, die dan ook veel gerichter durft te investeren in de klimaatbestendige oplossingen die je vraagt. Bovendien voelt de onderneming zich verantwoordelijker.

Tip 5 Denk regionaal en werk samen
Werk samen met provincies en waterschappen. Het is belangrijk om samen na te denken over de klimaatbestendigheid van de regio. Dat kan door samen stresstesten uit te voeren waarmee je kunt zien welke uitdagingen er zijn om het gebied klimaatbestendig te maken. Op basis daarvan kun je samen de maatregelen bepalen, in regionale uitvoeringsagenda’s.

Tip 6 Maak 1 persoon verantwoordelijk
Je kunt het beste één ambtenaar verantwoordelijk maken voor klimaatadaptatie. Die houdt dan duidelijk overzicht over alles wat met klimaatadaptatie te maken heeft, en adviseert beleidsmakers, inkopers en projectleiders. Uit het onderzoek van Bouwend Nederland blijkt dat maar 34% van de gemeenten iemand in dienst hadden die zich specifiek bezighield met klimaatadaptatie. En in de meeste gevallen was het thema dan als dossier ondergebracht in een andere functie. Nu merkt Helen Visser wel op dat gemeenten het steeds lastiger krijgen door de decentralisatie. Er moet goed in de gaten gehouden worden of gemeenten deze belangrijke rol wel zelf kunnen regelen.

Tip 7 Bevorder partnerschappen
Zorg ervoor dat particuliere ondernemingen elkaar als partners gaan zien, zodat ze elkaar versterken. Ga met verschillende ondernemingen in gesprek en laat ze allemaal iets te winnen hebben bij een goed partnerschap. Durf ook hierin te investeren. Want samen bereik je meer.


Meer informatie