Komt er Europese subsidie voor de implementatie van klimaatadaptatie? (LIFE IP)

Trekkers: Gerald Jan Ellen, Deltares en Kim Nieuwaal, CAS
Verslaglegger: Yvette Buist, RIVM (yvette.buist@rivm.nl)

Doel

• Deelnemers informeren over de Europese subsidieaanvraag LIFE IP NAS.
• Als er belangstelling is, kunnen extra deelnemers zich eventueel aansluiten via de partners.
• Feedback ontvangen van de deelnemers.

Inhoud

LIFE IP NAS is een leer-en faciliteermechanisme, voor het versnellen en implementeren van de Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS). Het acroniem van LIFE IP NAS is NL-NASCCELERATE. De derde, huidige fase, is het schrijven van het volledige voorstel dat op 14 maart moet worden ingediend. Er zijn 29 partners.

Er zijn vijf hoofdknelpunten:

1. Kennis (toegankelijk en bruikbaar maken voor decentrale overheden)
2. Agendasetting (deze lange termijn-agenda krijgt niet voldoende aandacht)
3. Urgentie (er is een groot verschil in urgentiebesef)
4. Eigenaarschap
5. Financiering

• Is er ook gedacht aan regels ter ondersteuning bij droogte?
  • Bij LIFE IP wordt geen onderzoek gedaan en het is niet de bedoeling om regels te ontwikkelen. Onderzoek wordt wel gebruikt om te kijken hoe het bijdraagt aan oplossingen.
• Gaat het om het ontwikkelen van samenwerkingsverbanden of om het ontwikkelen van strategieën om tot die verbanden te komen?
  • De focus ligt op het inzetten van de samenwerkingsverbanden. Strategieën ontwikkelen kan daaraan voorafgaan, maar met een looptijd van acht jaar kan het daar niet bij blijven. Bijvoorbeeld: een gebiedsgerichte aanpak vaststellen met landbouwsectoren, en beginnen met uitvoeren. Netwerkontwikkeling en multidisciplinaire samenwerking staan centraal.
• Er gebeurt al heel veel, zijn de knelpunten niet al een beetje achterhaald als je begint?
  • Misschien is het wel achterhaald voor het ruimtelijke domein, maar andere sectoren beginnen nog maar net.
  • Er wordt aangeraden om de kennisagenda up-to-date te houden.

Pitch

Holland Rijnland door Judith Boomsma
Dansen tussen de schalen: per onderwerp kijken wat er nodig is op lokaal, (sub)regionaal en  provinciaal niveau. Een voorbeeld is het Regionaal Energieakkoord (in 2050 energieneutraal).

Knelpunten: voor de verschillende landschapstypen is het niet duidelijk wat de gevolgen zijn van klimaatverandering, het onderwerp heeft niet veel prioriteit op de bestuurlijke agenda, het is niet duidelijk wie verantwoordelijk is, klimaat is niet geborgd in beleid en uitvoering en financiering is een knelpunt.
Doel: doorbreken van de impasse en om te komen tot een aanpak.
Nodig: hulp bij proces en choreograaf.

Acties om impact te vergroten: kennis opbouwen en delen via regionale- en provinciale netwerken.

• Hoe sluit het aan bij IP? Wat wil je halen en wat wil je brengen?
  • Halen: iemand die processen faciliteert en komen tot een gezamenlijke aanpak.
  • Brengen: kennis over een gezamenlijke aanpak.
  • De essentie van LIFE IP is van elkaar leren, zodat het wiel niet steeds opnieuw hoeft te worden uitgevonden. Kleine en middelgrote regio’s en steden kunnen ook aansluiten en profiteren.
• Dit is een samenwerkingsverband tussen veertien gemeenten. Staan jullie ook in verbinding met andere samenwerkingsverbanden?
  • Ja, maar er is geen vorm van ‘zustergemeenschappen’. Er wordt wel geprobeerd om kennis te delen.

Fjildlab Noordoost Friesland door Emiel Elferink, Bioclear Earth

Fjildlab is gericht op gebiedsgerichte circulaire economie. Het gaat om leren innoveren en kennis delen en daarmee meerwaarde produceren. Overheid, kennisinstellingen en ondernemers zijn betrokken.
Outputs: werkende voorbeelden en businessmodellen.
Doel: LIFE IP inzetten voor versnelling van delen van kennis via werkplaats en demonstratiesites (Fjildlab velden).

Halen bij LIFE IP: graag leren van anderen en samenwerken met andere partijen

• Wat voor producten gaan jullie leveren:
  • Het landschap versterken, kennis delen en inzichtelijk maken van financieringsmodellen,
  • In een ander Europees voorstel wordt dit model vergeleken met andere soortgelijke modellen,
• Kun je de maatschappelijke waarden monetariseren en meer inzichtelijk maken?
  • Er zou een maatschappelijke kostenbatenanalyse op verschillende gebieden gemaakt kunnen worden.
• Moet er binnen LIFE IP ook een verbinding gezocht worden met andere landen?
  • Er hoeft niet direct samengewerkt te worden, maar het voorstel kan wel zo geframed worden dat andere landen er wel baat bij hebben. Het is belangrijk dat de schrijvers van het voorstel dit goed uitzoeken.

Duurzaam Beheer Grote Wateren door Joost  Backx van Rijkswaterstaat

Programmatische aanpak grote wateren (PAGW): maatregelen voor het terugbrengen van de natuurlijke dynamiek van water en ecologische processen die daar bij horen
Aanbod voor LIFE IP NAS

• Kennisagenda en kennismontage.
• Best practices: klimaatrobuuste maatregelen en bijdrage aan klimaatadaptatie vanuit lopende programma’s.
• Pilot: toepassen van zeven principes van veerkracht in gebiedsprocessen.
• Wat voegt dit project toe aan LIFE IP?
  • Er moet worden gekeken hoe klimaatregelen kunnen bijdragen aan klimaatadaptatie. Het is belangrijk dat partijen kijken hoe zij elkaar daarin kunnen versterken. Dit project (PAGW) wordt gezien als een complementary action in LIFE IP.
  • De kennisagenda voor klimaatadaptatie wordt ontwikkeld door Rijkswaterstaat en Deltares. Dit zou eventueel aangevuld kunnen worden door/in LIFE IP. Deze projecten zouden aan elkaar gekoppeld kunnen worden.

Gouda Stevige Stad door Marieke des Mens (Hoogheemraadschap van Rijnland)

Probleem: bodemdaling door klimaatverandering. Gouda heeft een oude monumentale binnenstad en panden reageren verschillend op bodemdaling.
Doel: oplossingen vinden om duurzaam om te kunnen gaan met bodemdaling.

Binnen LIFE IP kennis delen over: oplossing riool en grondwater, risicodialoog, verkenning van governance-arrangementen voor (her)verdeling verantwoordelijkheden en technische aanpassingen aan monumentaal erfgoed.
Impact: droogte en wateroverlast speelt in veel steden een rol, daarom oplossingen generiek maken

Uitvoeringen vanaf 2020:

• Opzetten van een loket om pandeigenaren te ondersteunen;
• Coördinatie van maatregelen op particulier terrein;
• Inrichten van een fonds voor aanpassingen;
• Praktijkervaringen met instrumentarium voor aanpassingen aan monumentaal erfgoed.

Pilots voor actief grondwaterbeheer, gescheiden peilbeheer, herstel historische kademuren.

Uitkomsten

Vooral naar aanleiding van de pitches hebben er gesprekken plaatsgevonden. Hierin is besproken op welke manier de initiatieven aansluiten bij LIFE IP en wat de toegevoegde waarde is van de samenwerking.

Belangrijkste leerpunten

• Het is belangrijk om te kijken wie governance oppakt in projecten.
• Er is duidelijk behoefte aan wat er in het voorstel besproken wordt, maar er gebeurt ook al veel in het veld, bijvoorbeeld op het gebied van circulaire economie en bij decentrale overheden. Het is belangrijk dat het niet overlapt of dat het fragmenteert.

Quote van de dag

“Is er een subsidioloog bij betrokken?”

Contactgegevens

Gerald Jan Ellen (GeraldJan.Ellen@deltares.nl),

Sandra Boekhold (sandra.boekhold@rivm.nl)