Vitale en kwetsbare functies in de stresstest

Bij het opstellen van stresstesten voor een gebied is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan de vitale en kwetsbare functies in dat gebied, zoals elektriciteit, telecom en drinkwater. Bij deze functies kunnen keteneffecten tot aanzienlijke schade en maatschappelijke ontwrichting leiden, tot ver buiten het gebied. Denk bijvoorbeeld aan stroomuitval en alle andere functies die daar weer afhankelijk van zijn en dus ook uitvallen.

Nationaal worden 13 vitale en kwetsbare onderscheiden. Deze nationale functies kunnen bij uitval leiden tot ernstige gevolgen voor heel Nederland en vragen om een aanpak op nationale schaal. De ministeries zijn daarom eindverantwoordelijk voor het klimaatbestendig en waterrobuust maken van de 13 vitale en kwetsbare functies voor 2050. De (netwerk)beheerders brengen hiervoor de kwetsbaarheden in beeld en treffen maatregelen als dat nodig is.

Gemeenten, provincies, waterschappen en veiligheidsregio’s zijn niet primair verantwoordelijk voor het klimaatbestendig en waterrobuust maken van deze nationale vitale en kwetsbare functies. Tenzij zij zelf ook beheerder zijn van deze functies, denk bijvoorbeeld aan de afvalwaterketen, of een toezichthoudende rol hebben. Wel kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren in de vorm van gebiedskennis, communicatie, vergunningverlening en aandacht voor de klimaatbestendigheid van vitale en kwetsbare functies in ruimtelijke ontwikkelingen. De locatiekeuze wordt vaak bepaald door een gemeente en hier ligt daarom een zeer belangrijk rol. Ook de energietransitie biedt kansen om vitale functies toekomstbestendig te maken. Bovendien kan uitval van vitale en kwetsbare functies ook voor hen ernstige gevolgen hebben. Het is daarom belangrijk dat gemeenten, provincies en veiligheidsregeio's weten of functies beschikbaar blijven bij wateroverlast, hitte of een overstroming en wat er gebeurt als die uitvallen.

Naast de 13 nationale vitale en kwetsbare functies kunnen regionaal of lokaal ook vitale en kwetsbare functies worden onderscheiden waarvoor extra aandacht gewenst is in stresstesten en risicodialogen. In dit document (pdf, 38 kB) vind je een voorbeeld van een overzicht van regionale en lokale vitale en kwetsbare functies.  Uitval of schade van zulke objecten leiden niet gelijk tot een nationale ramp, maar kunnen regionaal of lokaal grote ongewenste effecten hebben. Het is aan de regio om deze objecten te identificeren en mee te nemen in de stresstesten en risicodialogen. Het is goed om daarbij afstemming te zoeken met de veiligheidsregio’s en hun impactanalyses. Bij regionale vitale en kwetsbare functies kun je bijvoorbeeld denken aan: een brandweerkazerne, een verkeerscentrale, een crisiscentrum, het gemeentelijk archief, cultureel erfgoed, een zorgcentrum, etc.

Er is een belangrijke schakel tussen het werk van de werkregio’s (stresstesten en risicodialogen) en de veiligheidsregio’s (impactanalyses). De veiligheidsregio heeft - vanuit oogpunt van risico- en crisisbeheersing - al informatie over vitale functies, ook over het al dan niet doorfunctioneren bij wateroverlast of overstromingen. Hitte en droogte zijn nog niet altijd in beeld gebracht. Voor de stresstest is het belangrijk om met de betrokken veiligheidsregio’s informatie over klimaatbestendigheid uit te wisselen. Uitval van vitale functies, zoals bijvoorbeeld elektriciteit heeft namelijk ook gevolgen voor andere functies. Opvragen van informatie bij en gesprekken voeren met de Veiligheidsregio vinden bij voorkeur plaats op geaggregeerd niveau van een werkregio of provincie. Via risicodialogen op het niveau van provincie of veiligheidsregio kunnen provincies, gemeenten, waterschappen, veiligheidsregio’s en (netwerk)beheerders gezamenlijk nagaan hoe de klimaatbestendigheid te verbeteren is.

In 2021 wordt vanuit DPRA samen met beheerders algemene informatie over de klimaatbestendigheid van een aantal functies verzameld. Deze informatie zal als handvatten voor de werkregio’s worden gedeeld.

Wat kun je nu al doen?

Voor de bestaande vitale en kwetsbare functies op regionaal en lokaal niveau en bij de locatiekeus van nieuwe vitale en kwetsbare functies kan de kwetsbaarheid voor overstromingen in beeld worden gebracht middels de landelijk beschikbare tool Mijn WaterRisicoProfiel. Dit is een aanvulling op de nationale vitale en kwetsbare functies waarvan de (netwerk)beheerders de kwetsbaarheden in beeld brengen en maatregelen treffen.

Deze presentatie (pptx, 2.7 MB) beschrijft de toepassing Mijn WaterRisicoProfiel voor een nieuw te ontwikkelen datacentrum in Zeewolde.

Meer weten?

Meer informatie over vitale en kwetsbare functies vind je op deze pagina's.