Impactproject Klimaatbestendig ontwikkelen in Noordwijk
Het Impactproject ‘Klimaatbestendig ontwikkelen, wijk Bronsgeest Noordwijk’ heeft geleid tot inzichten in de opgaven ten aanzien van ruimtelijke adaptatie, ambities op het gebied van klimaatbestendig ontwikkelen en bruikbare mogelijkheden voor adaptatiemaatregelen voor de toekomstige wijk Bronsgeest. Ook is ontdekt wat de kansen en baten zijn van klimaatbestendig ontwikkelen. Op basis van de ervaringen uit dit project is een generiek stappenplan opgesteld voor het klimaatbestendig inrichten van nieuwe wijken. Dit stappenplan kan dienen als leidraad voor andere wijken en gemeenten.
Uitdaging en kans
Het klimaatbestendig ontwikkelen van de omgeving en nieuwe wijken is een grote uitdaging. Maar ook een belangrijke kans! Het is mogelijk om bewust keuzes te maken en te starten met klimaatbestendig denken en bouwen. Bij het ontwerpen en inrichten van nieuwe wijken is nu al voldoende rekening te houden met de gevolgen van klimaatverandering. Het impactproject Noordwijk is uitgevoerd in samenwerking met het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie en in opdracht van de gemeente Noordwijk en het Hoogheemraadschap van Rijnland. Antea Group was verantwoordelijk voor de uitvoering en leidde het proces met een interdisciplinair team.
Klimaatopgave in beeld
Welke ruimtelijke opgaven spelen mee bij een nieuwe wijk als er sprake is van toenemende – en hevigere – piekbuien, langere perioden van droogte en warmere nachten? Als de klimaatopgave van een wijk of gebied bekend is, kunnen klimaatbestendige ontwerpprincipes gericht worden geformuleerd en bij voorkeur worden gecombineerd met het optimaal benutten van het natuurlijke systeem. Nog niet iedereen is zich ervan bewust dat klimaatmaatbestendige maatregelen belangrijke baten opleveren voor een wijk of gemeente. Toekomstige maatschappelijke kosten zijn te vermijden door aan de voorkant slimme maatregelen te nemen en deze vormen bovendien een kwaliteitsimpuls voor de leefomgeving.
Anticiperen op gevolgen
Het Impactproject richt zich op het anticiperen op de gevolgen voor een nieuwe wijk – wat betreft wateroverlast, droogte- en hittestress (zie figuur 1). De uitdaging is te komen tot waardevolle oplossingen die gaan ‘werken’ in de praktijk en die kunnen worden toegepast bij de gebiedsontwikkeling van nieuwe wijken.
Figuur 1: focus gevolgen van klimaatverandering binnen het Impactproject klimaatbestendige wijk Bronsgeest
Processtappen van het Impactproject
Klimaatbestendig inrichten (en verduurzamen) van een wijk vereist niet alleen technisch inzicht. Het vraagt met name ook om bewustwording en commitment van alle partijen die participeren gedurende de verschillende fasen van het ontwikkelproces. Het project is daarom opgebouwd uit drie pijlers: techniek, beleid en gedrag.
Voor de uitvoering van het Impactproject is een aantal processtappen doorlopen, met daaronder de inzet van bijbehorende middelen (zie figuur 2).
Figuur 2: Processtappen en inzet van middelen
Resultaten
Startpunt van het stappenplan is de technische kant van klimaatstress als gevolg van wateroverlast, hitte- en droogtestress. Het klimaatbestendig ontwikkelen van een nieuwe wijk is in belangrijke mate afhankelijk van de basiseigenschappen van een gebied en de ruimtelijke inrichting. Eerst is basisinformatie verzameld uit diverse bronnen en een uitvoerige gebiedsbeschrijving opgesteld (‘weten’). Vervolgens zijn stresstesten uitgevoerd voor het gebied Bronsgeest en de referentiewijk Boechorst, met behulp van modelberekeningen.
Uit de resultaten voor Bronsgeest volgt dat op een aantal deellocaties water op het maaiveld zal staan, uitgaande van de huidige situatie in het gebied. Ten aanzien van hittestress tonen de resultaten van de analyse aan dat, bij toepassing van de huidige bouwnormen, de temperatuur in het gebied zal toenemen met ten minste 3 °C. Dit als gevolg van de hoge mate van verstening en een beperkte aanwezigheid van groen. Het te verwachten effect van droogte op de omgeving van Bronsgeest is ongeveer 0,2 meter verlaging van de grondwaterstand in het gebied.
Klimaat-werksessie
De resultaten zijn besproken in een klimaat-werksessie met specialisten van diverse disciplines en organisaties. Naast betrokkenheid en draagvlak heeft dit geleid tot het bepalen van het ambitieniveau (‘willen’) van waaruit oplossingsrichtingen voor maatregelen zijn afgeleid. Het belangrijkste resultaat uit deze werksessie was een enorme groei in bewustwording, gemeentebreed. Daarnaast zijn er duidelijke wensen voor ontwerpprincipes uitgesproken, zoals: geen water in de woningen van de nieuwe wijk; de wijk moet een positieve bijdrage leveren aan het reduceren van kans op wateroverlast in de omgeving; de aanleg van de wijk mag niet leiden tot een (extra) toename van de temperatuur in het gebied; bij de ontwikkelingen van de wijk wordt de te verwachten grondwaterstandsdaling tegengegaan.
Contactpersoon
Marijke Embregts
Antea Group
06 - 15 95 29 84
Marijke.embregts@anteagroup.com